تاثیر ترامپ بر خرید ملک در عمان

پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات نوامبر ۲۰۲۴ و آغاز دومین دورۀ ریاست‌جمهوری او در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۵ نه‌فقط روابط ایالات متحده با شرکای اصلی خود، بلکه مسیر چرخه‌های مالی در سراسر جهان را تحت‌تأثیر قرار داده است. هرچند عوامل متعددی بر قیمت املاک در عمان در سال 2025  تأثیرگذارند، اما این کشور به‌دلیل اتصال ریال عمانی به دلار، وابستگی بودجه به صادرات انرژی و حضور پررنگ سرمایه‌گذاری خارجی از نخستین اقتصادهایی است که دگرگونی‌های کاخ سفید را در نرخ‌های بهره، قیمت نفت و جریان سرمایه تجربه می‌کند. اکنون در ادامه می‌کوشیم به‌صورت جامع تاثیر ترامپ در عمان بر خرید ملک را بررسی کنیم تا ببینید که سیاست‌های اقتصادی و ژئوپولیتیک ترامپ چه پیامدهایی برای خرید ملک در عمان از مسیر نرخ‌های بهره و تورم گرفته تا جذابیت املاک برای سرمایه‌گذاران خارجی و تغییرات مقررات تملک خواهند داشت. با ما همراه باشید.

سیاست‌های اقتصادی ترامپ و مسیر نرخ بهره در عمان

اولین تاثیر ترامپ بر خرید ملک در عمان به نرخ تعرفه‌ها برمی‌گردد. ترامپ در همان هفته‌های نخست ریاست‌جمهوری پیشنهاد «تعرفۀ فراگیر ۱۰ تا ۲۰ درصدی» بر همۀ واردات و تعرفۀ تا ۱۴۵ درصدی بر کالاهای چینی را به کنگره فرستاد؛ اقداماتی که به‌گفتۀ اقتصاددانان رویترز خطر شعله‌ورشدن جنگ تجاری و جهش قیمت‌ها در زنجیرۀ تأمین جهان را بالا برده است. صندوق بین‌المللی پول و بسیاری از مؤسسات پیش‌بینی کرده‌اند این تعرفه‌ها نرخ تورم آمریکا را تقریباً دو برابر می‌کند. واکنش فوری فدرال‌رزرْو حفظ نرخ سیاستی در محدودۀ ۴٫۲۵ تا ۴٫۵۰ درصد و تعویق کاهش نرخ‌ها تا روشن‌شدن اثر تورمی تعرفه‌ها بود.

به‌دلیل تثبیت ریال عمانی در نرخ ثابت ۲٫۶۰ دلار، بانک مرکزی عمان در دهه‌های اخیر ناگزیر بوده است «تقریباً هم‌زمان» با فدرال‌رزرْو، نرخ‌های مرجع خود را بالا یا پایین ببرد تا فشار خروج سرمایه یا سفته‌بازی علیه ریال رخ ندهد. چنان‌که در دسامبر ۲۰۲۴ با فاصلۀ چند ساعت پس‌از تصمیم فدرال‌رزرْو، ریپو‌ریت عمان نیز ۲۵ نقطۀ پایه کاهش یافت و در ۵ درصد تثبیت شد. اگر پیش‌بینی بسیاری از تحلیل‌گران مبنی بر «حفظ نرخ‌های بالا برای مهار تورم تعرفه‌ای» تحقق بیاید، هزینۀ تأمین مالی مسکن در عمان هم به‌ناچار در سطوح تاریخیِ بالا باقی خواهد ماند و این عاملی است که قدرت خرید اقساطی و تنظیمات «اجاره‌به‌تملیک» را محدود می‌کند.

اثر تورم و نرخ بهره بر هزینۀ خرید ملک

وام‌های مسکن در عمان معمولاً با نرخ متغیر بر پایۀ ریپو یا OMIBOR قیمت‌گذاری می‌شوند؛ بنابراین هر ۱۰۰ نقطۀ پایه افزایش پایدار در نرخ‌های سیاستی می‌تواند قسط ماهانۀ یک وام ۱۵‌ سالۀ ۸۰‌ هزار ریالی را حدود ۳۵ ریال افزایش بدهد. درحالی‌که بازار وام مسکن درصد کوچکی از کل اعتبارات بانکی عمان را تشکیل می‌دهد، رشد ۲۹٫۶ درصدی ارزش معاملات ملک در ۲۰۲۴ (به ۳٫۳۸ میلیارد ریال) نشان می‌دهد حتی تغییرات جزئیِ اقساط می‌تواند بر تقاضای واقعی تأثیر بگذارد. تجربۀ سال‌های ۲۰۱۶–۲۰۱۹ نشان داده است که دوره‌های نرخ بهرۀ بالا با کاهش ثبت معاملات رهنی و گرایش خریداران به پرداخت نقد یا خرید آپارتمان‌های کوچک‌تر همراه بوده است.

بازار نفت، بودجۀ دولت و تحریک تقاضای داخلی

اما تاثیر ترامپ در عمان بر خرید ملک از بازار نفت هم تأثیر می‌پذیرد. ترامپ هم‌زمان از افزایش تولید نفت شیل و تعلیق استانداردهای بهره‌وری سوخت سخن گفته است. افزایش عرضۀ آمریکا در افق دو تا سه ساله می‌تواند قیمت جهانی نفت را تحت فشار بگذارد؛ اما جنگ اوکراین-روسیه، می‌تواند همچنان قیمت‌ها را بالا ببرد. نتیجۀ خالص این موضوعات برای سبد صادراتی عمان نامعین است؛ ولی گزارش‌های اوپک‌پلاس نشان می‌دهد هر ۱۰ دلار تغییر در قیمت سبد نفت می‌تواند حدود ۱ درصد از تولید ناخالص داخلی عمان را جابه‌جا کند. دولت عمان که در ۲۰۲۴ مازاد بودجه‌ای به‌لطف نفت ۸۴ دلاری ثبت‌کرده در سناریوی نفت زیر ۶۰ دلار ناچار می‌شود پروژه‌های عمرانی و مسکن حمایتی را کُند کند که عامل فشار منفی بر ساخت‌وساز خصوصی خواهد بود. در مقابل، سناریوی نفت بالای ۹۰ دلار می‌تواند منابع مالی طرح‌های زیرساختی شهرهای جدید مانند خَزّان و حائل ساحلی صحار را تقویت کند و به تقاضای مؤثر مسکن دامن بزند.

تعرفه‌ها، رکود تجاری و جریان سرمایۀ خارجی

تاثیر ترامپ در عمان بر خرید ملک به رکود جهانی احتمالی هم بازمی‌گردد. پژوهش‌ها نشان می‌دهد تعرفه‌های ترامپ ممکن است حجم جهانی کانتینر را یک درصد کاهش دهد؛ رقمی که از زمان ۲۰۰۹ تنها سه بار اتفاق افتاده است. کاهش واردات آمریکا به‌خصوص از چین (پیش‌بینی افت ۴۰ درصدی) و رشد سرسام‌آور بهای کالاهای مصرفی می‌تواند رکود خفیفی در اقتصاد جهانی رقم بزند و ریسک‌گریزی سرمایه‌گذاران را افزایش بدهد. بخشی از این سرمایۀ سرگردان ممکن است به مناطق امن و با بازده ثابت‌تر مثل عمان حرکت کند. تجربۀ ۲۰۲۳ در حوزۀ خلیج فارس نشان داد که سنگاپور و دوبی پناهگاه نخست سرمایۀ آسیایی‌ها در دورۀ نرخ‌های بالا بودند. بااین‌حال گزارش Arabian Business برآورد می‌کند معاملات ملکی عمان در ۲۰۲۴ نسبت به ۲۰۲۳ معادل ۳۰ درصد رشد داشته است و سهم عمان از کل معاملات خلیج فارس از ۲ به ۲٫۵ درصد رسیده است. این روند بیانگر آن است که بازار عمان به‌دلیل قیمت تمام‌شدۀ کمتر از دوبی و دوحه، همچنان حمایت سرمایه‌گذاران منطقه‌ای را خواهد داشت، مگر آنکه رکود جهانی شدید شود و قیمت نفت همزمان سقوط کند.

سیاست‌های مهاجرتی ترامپ و تقاضای ملک توسط خارجی‌ها

دولت ترامپ در دورۀ نخست صدور ویزای کار را برای چند کشور خاورمیانه محدود کرد؛ هرچند عمان در فهرست ممنوعیت نبود؛ اما سخت‌گیری عمومی بر ورود متخصصان خارجی می‌تواند بر تصمیم سرمایه‌گذاری آن‌ها در مسقط و صلاله اثر بگذارد. ازسوی‌دیگر، دولت عمان در ۲۰۲۲–۲۰۲۳ مالکیت مستقیم خارجی را با دو سطح ۲۵۰ هزار و ۵۰۰ هزار ریالی همراه با اقامت پنج‌ساله و ده‌ساله مجاز کرد. وزارت گردشگری نیز در ۲۱ مجتمع گردشگری یکپارچه (ITC) مالکیت آزاد را تسهیل کرده است و حجم سرمایه‌گذاری این طرح‌ها را ۴٫۳ میلیارد ریال اعلام می‌کند. اگر سیاست‌های ضد‌مهاجرتی ترامپ فرصت کار در آمریکا را برای متخصصان عرب و آسیایی دشوار کند، بخشی از این گروه عمان را به‌دلیل ثبات سیاسی و مالیات صفر بر درآمد شخصی به‌عنوان جایگزین سکونت و سرمایه‌گذاری در ملک برمی‌گزینند.

ژئوپولیتیک، نقش میانجیانۀ عمان و «پریمیومِ امنیت» در قیمت ملک

اما از نظر تاثیر ترامپ در عمان بر خرید ملک از منظر ژئوپولیتیک، وعدۀ ترامپ برای «اتمام سریع» جنگ غزه هنوز در هاله‌ای از ابهام است. هر دو سناریو (تشدید تنش یا آتش‌بس پایدار) می‌توانند به نفع بازار ملک عمان تمام شوند؛ اولی از آن جهت که عمان از دید سرمایه‌گذاران منطقه نقش «جزیرۀ ثبات» ایفا می‌کند و دومی به‌سبب رونق تجارت و گردشگری در صورت کاهش ریسک‌های منطقه‌ای. گزارش امان دیلی در آوریل ۲۰۲۵ نشان می‌دهد طی سه سال گذشته بیش‌از ۷۰ هزار قطعه زمین مسکونی توزیع و بیش‌از ۱۰ میلیارد ریال معامله ثبت شده است. افزایش عرضه شاید در کوتاه‌مدت فشار نزولی بر قیمت بگذارد؛ ولی اگر تنش در پیرامون خلیج فارس شعله‌ور شود، «پریمیوم امنیت» ممکن است افت قیمت را جبران کند و حتی موج خرید سرمایه‌ای ایجاد کند.

داده‌های تازه از رفتار قیمتی بازار

بررسی شاخص قیمت املاک مرکز آمار عمان نشان می‌دهد که در فصل سوم ۲۰۲۴ متوسط قیمت مسکن ۱٫۹ درصد نسبت‌به سال قبل کاهش پیدا کرده است، هرچند دستۀ ویلاها ۲٫۵ درصد رشد داشته‌اند. این واگرایی گویای آن است که تقاضای اقشار مرفه و خریداران خارجی همچنان قوی است، درحالی‌که آپارتمان‌های میان‌قیمت فشار رکودی را تجربه می‌کنند. گزارش‌های مختلف نیز به این نکته اشاره می‌کند که «بهترین واحدهای ساحلی در مجتمع‌هایی مثل الموج و هوانا صلاله شاهد فروش سریع و گاه پیش‌فروش کامل فازهای جدید هستند»؛ حتی با وجود افزایش سود بانکی.

سناریوهای محتمل برای سال‌های ۲۰۲5–۲۰۲6

به‌طورکلی، پیش‌بینی تاثیر ترامپ در عمان بر خرید ملک را می‌توان در جدول زیر خلاصه کرد:

برنامه‌های اصلاح ساختار اقتصادی عمان (چشم‌انداز ۲۰۴۰) و موقعیت بی‌طرف سلطنت این کشور در تنش‌های منطقه‌ای، حاشیۀ امنیتی برای سرمایه در بخش املاک فراهم کرده است؛ بااین‌حال، تاثیر ترامپ در عمان بر خرید ملک، مثل اثرات ترکیبی سیاست‌های تعرفه‌ای ترامپ، مسیر نرخ بهرۀ جهانی و قیمت نفت، چشم‌انداز بازار ملک را پیچیده‌تر از گذشته ساخته است. سرمایه‌گذاران، اعم از شهروندان عمانی، مقیمان خارجی یا اتباع کشور ثالث، برای تصمیم‌گیری هوشمندانه باید هم‌زمان نمودارهای بهرۀ فدرال‌رزرْو، جلسات اوپک‌پلاس و اخبار تعرفه‌های واشینگتن را رصد کنند تا از فرصت‌ها بهره‌مند و از ریسک‌ها مصون بمانند.