مقایسه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک عربستان با کشورهای همسایه
سرمایه‌گذاری در حوزه املاک و مستغلات در خاورمیانه، به‌خصوص در سال‌های اخیر با توجه به تغییرات زیرساختی و اقتصادی چشمگیری که در این منطقه رخ داده، موردتوجه بسیاری از سرمایه‌گذاران قرار گرفته است. در میان کشورهای خاورمیانه، عربستان سعودی با طرح‌های بلندپروازانه خود نظیر «چشم‌انداز ۲۰۳۰» و اصلاحات قوانین مالکیت خارجی، توانسته است به رقیبی قدرتمند در بازار املاک تبدیل شود. در ادامه، ابتدا مروری بر فرصت‌ها و مزیت‌های سرمایه‌گذاری ملکی در عربستان سعودی خواهیم داشت و سپس به مقایسه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک عربستان با کشورهای همسایه نظیر امارات متحده عربی (امارات)، قطر، عمان و بحرین می‌پردازیم تا به شما کمک کنیم بهترین تصمیم را در انتخاب مقصد سرمایه‌گذاری املاک در خاورمیانه اتخاذ کنید. با ما همراه باشید.
دلایل جذابیت بازار املاک عربستان
عربستان سعودی در سال‌های اخیر با اجرای اصلاحات گسترده، به‌ویژه در چارچوب برنامه «چشم‌انداز ۲۰۳۰»، تلاش کرده است که وابستگی خود به درآمدهای نفتی را کاهش و بخش‌های متنوعی از جمله گردشگری، سرگرمی، فنّاوری و البته املاک را توسعه بدهد. برخی از مهم‌ترین دلایل جذابیت این بازار عبارت‌اند از:
پروژه‌های بزرگ (Giga-Projects)
پروژه‌هایی همچون نئوم (NEOM)، دریای سرخ (Red Sea Project) و قدیه (Qiddiya) با هدف توسعه گردشگری و زیرساخت‌های شهری طراحی شده‌اند و انتظار می‌رود تقاضای بالا برای املاک مسکونی، تجاری و تفریحی در این مناطق به وجود بیاید.
افزایش جمعیت و شهرنشینی
رشد جمعیت و هجوم مردم به شهرهای بزرگ عربستان نظیر ریاض و جده، باعث افزایش تقاضا برای مسکن شده است. این امر رشد قیمتی و فرصت‌های اجاره‌داری را در بازار املاک تقویت می‌کند.
اصلاحات در قوانین مالکیت خارجی
دولت عربستان با وضع قوانین جدید، امکان تملک املاک و مستغلات را در مناطقی برای اتباع خارجی تسهیل کرده است. همچنین، برنامه اقامت ممتاز (pr.gov.sa) امکان اقامت بلندمدت بدون نیاز به کفیل محلی و مالکیت کامل املاک در مناطق مشخص را مهیا می‌کند.
پایداری اقتصادی نسبی
هرچند عربستان سال‌ها به درآمدهای نفتی متکی بوده؛ اما ذخایر مالی قابل‌توجه، برنامه‌های اصلاحی اقتصادی و نرخ تورم کنترل‌شده به ایجاد محیطی نسبتاً پایدار برای سرمایه‌گذاری در املاک کمک کرده‌اند.
مقایسه با امارات متحده عربی
در مقایسه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک عربستان با کشورهای همسایه، ابتدا به کشور پرتقاضای امارات می‌پردازیم. امارات (به‌خصوص دبی و ابوظبی) طی دو دهه اخیر به‌واسطه زیرساخت‌های مدرن، برگزاری رویدادهای جهانی (مانند اکسپو) و قوانین مالکیت آزاد (Freehold) به مقصد اول سرمایه‌گذاران خارجی تبدیل شده است. حال باید دید چه تفاوت‌ها و شباهت‌هایی میان املاک عربستان و امارات وجود دارد:
- تنوع پروژه‌ها: دبی و ابوظبی با تجربه طولانی در جذب سرمایه‌گذار خارجی، پروژه‌های عظیم و برندشناخته‌ای را ارائه می‌دهند. عربستان نیز با پروژه‌های نئوم و سواحل دریای سرخ در تلاش است تا چنین فضایی را خلق کند.
- نوسانات قیمت: بازار دبی در گذشته دچار نوسانات قیمتی چشمگیری شده است؛ اما املاک عربستان هنوز مسیر پایدارتری را طی می‌کند.
- قوانین مالکیت: هرچند امارات با مناطقی مانند «دبی مارینا»، «داون‌تاون دبی» و … سال‌هاست برای خارجی‌ها حق مالکیت کامل فراهم کرده است، عربستان هم به‌تازگی این فضا را برای شهرهایی مانند ریاض و جده مهیا کرده است.
در مجموع، امارات همچنان پیشتاز زیرساختی و سرمایه‌گذاری در منطقه است؛ اما با توجه به قیمت‌های کنونی، عربستان می‌تواند نقطه ورود بهتری برای سرمایه‌گذارانی باشد که به‌دنبال رشد میان‌مدت و بلندمدت هستند.
مقایسه با قطر
قطر نیز با تکیه بر میزبانی موفق جام جهانی ۲۰۲۲ و سرمایه‌گذاری‌های کلان در زیرساخت‌های عمرانی در پی توسعه گردشگری و ایجاد مناطق جدید شهری است.
- فرصت‌های پس‌از جام جهانی: دوحه با بهره‌برداری از ورزشگاه‌ها، مراکز تجاری و اقامتی جدید، همچنان به رشد تقاضای املاک دست خواهد یافت.
- مناطق مناسب سرمایه‌گذاری: «لوسیل سیتی» (Lusail City) و «جزیره مروارید قطر» (The Pearl-Qatar) از جمله قطب‌های لوکس املاک در قطر محسوب می‌شوند.
- قیمت و بازده: به‌دلیل محدودیت مساحت در قطر، قیمت املاک لوکس نسبتاً بالاست. در عربستان، تنوع پروژه‌ها و بزرگی جغرافیایی کشور، امکان یافتن گزینه‌های مقرون‌به‌صرفه‌تر را نیز فراهم کرده است.
هرچند قطر بازاری رو به رشد دارد؛ اما اندازه کوچک‌تر و محدودیت در تنوع پروژه‌ها نسبت به عربستان، مقایسه را تا حدی به سود بازار بزرگ عربستان متمایل می‌کند.
مقایسه با عمان
عمان در سال‌های اخیر با معرفی مناطق آزاد و تغییر قوانین مالکیت در پی جذب سرمایه خارجی بوده است. شهر «مسقط» و مناطق اطرافش فرصت‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاران خارجی ارائه می‌دهند:
- قیمت و ثبات: بازار عمان به‌ویژه در بخش مسکن، ثبات قیمتی نسبی دارد و به‌اندازه دبی یا ریاض دستخوش نوسان‌های شدید نشده است.
- زیرساخت‌ها و رشد پروژه‌ها: در مقایسه با عربستان که با پروژه‌های چند صد میلیارد دلاری روبه‌روست، حجم پروژه‌های عمرانی در عمان محدودتر و البته متناسب با جمعیت کمتر این کشور است.
- تنوع سرمایه‌گذاری: در عربستان بخش‌های زیادی (گردشگری، تفریحی، صنعتی، تجاری) همگی رو به توسعه‌اند؛ عمان در مقیاس کوچک‌تر با تأکید بر گردشگری طبیعی و میراث فرهنگی، روند آهسته‌تری دارد.
سرمایه‌گذاری در عمان برای افرادی مناسب است که دنبال بازار آرام و رشد ملایم هستند؛ درحالی‌که عربستان چشم‌انداز رشد تندتر ولی با ریسک‌های بالقوه بالاتر را پیشنهاد می‌کند.
مقایسه با بحرین
در انتها، مقایسه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک عربستان با کشورهای همسایه را با بحرین ادامه می‌دهیم. بحرین به‌رغم اندازه کوچکش، سابقه خوبی در جذب سرمایه خارجی داشته و یک سیستم مالی قوی و لیبرال دارد:
- محوریت مالی: منامه، پایتخت بحرین، قطب خدمات مالی محسوب می‌شود و بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی در آن حضور دارند. این موضوع در بخش املاک تجاری تأثیر مثبتی گذاشته است.
- قیمت و تمایل خریداران خارجی: بازار املاک بحرین در مقایسه با امارات و قطر کوچک‌تر است؛ اما تسهیلات خوبی برای مالکیت خارجی ارائه می‌دهد.
- مقایسه با عربستان: با توجه به نزدیکی جغرافیایی و پل ارتباطی با عربستان (پل ملک فهد)، برخی شرکت‌ها و کارمندان ترجیح می‌دهند در بحرین ساکن شوند و در عربستان فعالیت کاری داشته باشند. به‌همین‌دلیل، تقاضا برای املاک در بحرین نسبتاً پایدار مانده است.
بااین‌همه، بازار گسترده عربستان و ظرفیت عظیم پروژه‌های در دست اجرا می‌تواند فرصت‌های بیشتری در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد، به‌خصوص آن‌هایی که به‌دنبال سرمایه‌گذاری در مقیاس وسیع هستند.
تأثیر چشم‌انداز ۲۰۳۰ بر توسعه املاک در عربستان
«چشم‌انداز ۲۰۳۰» عربستان باعث شده دولت این کشور در زمینه‌های متعددی از جمله توریسم، سرگرمی، خدمات عمومی و فناوری سرمایه‌گذاری کند. این اقدامات به‌طور مستقیم بر حوزه املاک تأثیرگذار است:
- توسعه گردشگری مذهبی و تفریحی: علاوه‌بر اهمیت شهرهای مقدس مکه و مدینه برای گردشگری مذهبی، پروژه‌های ساحلی و تفریحی در سواحل دریای سرخ و شهرهای جده و ینبع نیز به‌سرعت در حال توسعه‌اند.
- افزایش تقاضای مسکن: دولت عربستان به‌صورت جدی در پی حمایت از ساخت مسکن برای قشر جوان و روبه‌رشد کشور است. این امر فرصت خوبی برای سازندگان و سرمایه‌گذاران خارجی فراهم کرده است.
- زیرساخت‌های حمل‌ونقل: از «متروی ریاض» تا «فرودگاه‌های جدید»، این زیرساخت‌ها به رشد ارزش املاک در مناطق پیرامونی پروژه‌ها کمک می‌کند.
اقامت ممتاز (Premium Residency) و مزیت آن برای سرمایه‌گذاران ملک
یکی از ابزارهای جذاب عربستان برای جذب سرمایه خارجی، برنامه اقامت ممتاز است. این برنامه، امکان اقامت طولانی‌مدت بدون نیاز به کفیل محلی، مالکیت صددرصدی املاک و فعالیت آزاد در کسب‌وکار را فراهم می‌کند. در مقایسه با برخی کشورهای همسایه که داشتن یک اسپانسر یا کفیل الزامی است، این یک امتیاز مهم محسوب می‌شود و انگیزه مضاعفی برای سرمایه‌گذاری در املاک عربستان به سرمایه‌گذاران خارجی می‌دهد.
سخن پایانی
در مقایسه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در املاک عربستان با کشورهای همسایه دیدید که کشور عربستان سعودی با سرعتی مثال‌زدنی در حال توسعه بخش املاک و مستغلات است و به لطف طرح‌های بزرگ زیرساختی و تسهیلات اقامت ممتاز، جذابیت خود را نزد سرمایه‌گذاران خارجی افزایش داده است. درعین‌حال، کشورهای همسایه همچنان رقبای جدی این عرصه‌اند. مقایسه دقیق بازارها، قوانین و زیرساخت‌ها می‌تواند به انتخاب بهینه و کم‌ریسک‌تر برای سرمایه‌گذاران در خاورمیانه منجر شود.
