زندگی در عربستان سعودی
عربستان سعودی با اقتصادی قوی و زیرساخت‌هایی در حال گسترش به یکی از جذاب‌ترین مقاصد برای زندگی و کار خارجیان تبدیل شده است. در واقع امروزه این کشور نه‌تنها درهای خود را به روی سرمایه‌گذاران و متخصصان خارجی باز کرده است، بلکه با عرضۀ برنامه اقامت ممتاز، مسیر مهاجرت و زندگی در این کشور را برای اتباع خارجی هموار کرده است. زندگی در عربستان سعودی فرصتی برای تجربه فرهنگی غنی، بهره‌گیری از فرصت‌های شغلی متنوع و دستیابی به امکانات پیشرفته در حوزه‌های آموزشی و بهداشتی است. بااین‌حال آگاهی از قوانین محلی، شیوه‌های زندگی و برنامه‌های اقامتی عربستان می‌توانند به شما کمک کنند تا زندگی راحت‌تری در این کشور داشته باشید. اکنون در ادامه یک راهنمای جامع برای زندگی در کشور عربستان برایتان آماده کرده‌ایم. با ما همراه باشید.
شرایط زندگی درعربستان چگونه است؟
فرهنگ و جامعه عربستان: آمیزه‌ای از سنّت و مدرنیته!
عربستان سعودی به‌رغم گام‌هایی که برای مدرن‌سازی جامعه برداشته، همچنان یکی از سنتی‌ترین جوامع خاورمیانه را دارد. در واقع هنوز هم در این کشور فرهنگ و قوانین محلی شدیداً تحت تأثیر آموزه‌های اسلامی و رسوم قبیله‌ای بَدَوی هستند؛ بنابراین برخی نکات کلیدی که پیش‌از ورود برای زندگی در عربستان سعودی باید درنظر داشته باشید عبارت‌اند از:
- ساختار خانواده در عربستان بسیار محکم و پررنگ است؛ روابط خانوادگی حتی در فضای کاری هم تأثیر چشمگیری دارد.
- عربستان مهد اسلام است و هنوز هم محدودیت‌های مرتبط با احکام شریعت در زندگی روزمره نمود پیدا می‌کند. به‌طور مثال، باید به ممنوعیت مصرف علنی الکل توجه داشته باشید.
- هنرهای تجسمی در عربستان غالباً به طرح‌های هندسی، گل‌وبوته یا نقوش انتزاعی محدود می‌شوند؛ چراکه نمایش شمایل انسانی بر پایه تفسیرهای خاصی از متون دینی ممنوع است. بااین‌حال، موسیقی و شعر بَدَوی از جایگاه ویژه‌ای در این کشور برخوردارند.
باوجوداین محدودیت‌ها، پیشرفت زنان در سال‌های اخیر در عربستان شتاب گرفته و قوانین مرتبط با حقوق بانوان و آزادی‌های اجتماعی به‌شکل آرام ولی مداوم رو به تغییر است.
قوانین اجتماعی و موضوع تفکیک جنسیتی
از برجسته‌ترین موضوعاتی که افراد تازه‌وارد برای زندگی در عربستان سعودی با آن روبه‌رو می‌شوند، تفکیک جنسیتی در فضاهای عمومی است. در این کشور همچنین:
- قوانین پوشش: مردان بهتر است همیشه شلوار بلند و پیراهن آستین‌بلند یا کوتاه بپوشند. زنان خارجی طبق عرف جاری، بهتر است یک چادر مشکی بپوشند. پوشاندن موها برای خارجی‌های غیرمسلمان الزامی نیست؛ اما همیشه توصیه می‌شود روسری همراه داشته باشند تا در مواقع ضروری بتوانند موهای خود را بپوشانند.
- ممنوعیت رانندگی برای زنان: در گذشته رانندگی زنان در عربستان ممنوع بود؛ اما امروزه در بسیاری از مناطق، زنان قادر به اخذ گواهینامه رانندگی و تردد مستقل هستند.
- محدودیت‌های تفریحی: هرچند محدودیت‌هایی مانند تفکیک استخرها یا سالن‌های ورزشی براساس جنسیت همچنان وجود دارد؛ اما در مجتمع‌های مسکونی خارجی‌نشین (کمپاندها) سخت‌گیری کمتری اعمال می‌شود.
شرایط زندگی در کامپاندها (مجتمع‌های خارجی‌نشین)
با توجه به قوانین نسبتاً سخت‌گیرانۀ زندگی در عربستان سعودی در اجتماعات عمومی، بسیاری از خارجی‌ها ترجیح می‌دهند در کمپاندها (Compound) زندگی کنند. برخی ویژگی‌های این مناطق مسکونی عبارت‌اند از:
- محیطی نیمه‌آزاد: در کامپاندها، قواعد اجتماعی و مذهبی عربستان با شدت کمتری اجرا می‌شوند. زنان، آزادی پوشش بیشتری دارند و امکان استفاده از امکانات تفریحی مثل استخر مختلط فراهم است.
- هزینه‌های بالا: اجاره یا خرید ملک در کمپاندها غالباً گران‌تر از سایر نقاط است؛ اما امکانات رفاهی شامل زمین تنیس، استخر، فروشگاه، رستوران و … در دسترس ساکنان قرار می‌گیرد.
- امنیت و حریم خصوصی: بیشتر کمپاندها تحت تدابیر امنیتی ویژه هستند و ورود غریبه‌ها به‌راحتی امکان‌پذیر نیست. این موضوع به ایجاد حریم خصوصی و آرامش خاطر بیشتر برای ساکنین خارجی منجر می‌شود.
بررسی بازار مسکن و مالکیت املاک در عربستان
تا سال ۲۰۱۱، مالکیت املاک در عربستان تنها برای شهروندان این کشور ممکن بود؛ اما اکنون با برنامه اقامت ممتاز و تسهیل سرمایه‌گذاری خارجی، خرید ملک برای اتباع خارجی در مناطق مشخصی آزاد شده است:
- قیمت املاک: در شهرهای بزرگ مثل ریاض و جده، قیمت ملک معمولاً بالاست؛ پروژه‌های نوساز یا لاکچری می‌توانند حتی هزینه‌های بیشتری داشته باشند.
- روند اجاره‌نشینی: بسیاری از شرکت‌های بزرگ با مالکان محلی یا بنگاه‌های املاک قرارداد همکاری دارند تا مسکن مناسبی برای کارمندان خارجی فراهم کنند. اگر از طریق کارفرما یا مشاور حقوقی اقدام کنید، فرایند یافتن ملک مناسب آسان‌تر خواهد بود.
- اسناد و قراردادها: توصیه می‌شود قرارداد اجاره یا خرید را به‌صورت رسمی تنظیم کنید و ترجمه معتبر انگلیسی (یا ترجمه به زبان فارسی) از مستندات عربی در دسترس داشته باشید.
سیستم بهداشت و درمان عربستان؛ باکیفیت اما گران
در راهنمای زندگی در عربستان سعودی حتماً باید به این نکته اشاره کنیم که کیفیت خدمات بهداشتی و درمانی در عربستان عمومأ در سطح بالایی قرار دارد و شهرهای مهم این کشور دارای بیمارستان‌ها و کلینیک‌های مجهز هستند و در بخش خصوصی، اغلب کادر درمانی چندملیتی مشغول به کار هستند؛ اما نکته مهم، هزینه‌های بالای خدمات درمانی است:
- دولتی در برابر خصوصی: شهروندان عربستان از خدمات درمانی یارانه‌ای یا رایگان بهره می‌برند؛ اما بیشتر خارجی‌ها ملزم به استفاده از بیمه درمانی خصوصی‌اند. بیمه خصوصی می‌تواند هزینه‌های بالایی داشته باشد؛ اما باعث سرعت‌بخشیدن به روند درمان و بهره‌گیری از امکانات لوکس بیمارستانی می‌شود.
- دارو و نسخه: داروهایی نظیر آنتی‌بیوتیک‌ها گاه بدون نسخه عرضه می‌شوند؛ اما در مقابل، برخی داروهایی از جمله ضدافسردگی‌ها کاملاً ممنوع یا نیازمند مجوزهای ویژه‌اند! پس در صورت نیاز به مصرف منظم داروهای خاص، حتماً با نسخه رسمی پزشک وارد این کشور شوید.
بررسی آموزش و مدرسه خصوصی و بین‌المللی
سیستم آموزشی عربستان برای شهروندان بومی رایگان است و از دوره ابتدایی تا دبیرستان را به‌صورت جداگانه برای دختران و پسران برگزار می‌کند. بااین‌حال، بیشتر خانواده‌های خارجی برای زندگی در عربستان سعودی یکی از این دو راه را در پیش می‌گیرند:
- مدارس خصوصی: برخی از مدارس خصوصی شهریه‌های بالایی دارند؛ اما آموزش به زبان انگلیسی انجام و قوانین تفکیک جنسیتی در آن‌ها کمتر اعمال می‌شود.
- مدارس بین‌المللی: در شهرهایی نظیر ریاض، جده یا ظهران، مدارس آمریکایی، بریتانیایی، هندی و پاکستانی فعال‌اند که سیستم آموزشی و زبان تدریس مخصوص به خود را دارند. البته پذیرش در برخی از این مدارس محدود به اتباع همان کشورهاست یا ظرفیتی محدود دارند.
بررسی زندگی در عربستان؛ هزینه‌های زندگی و مالیات
به‌طورکلی، استاندارد زندگی در عربستان سعودی بالاست؛ اما هزینه‌های زندگی به‌ویژه در شهرهای بزرگ بیشتر می‌شود:
- اجاره و خرید مسکن: بخش اعظم هزینه‌ها به مسکن مربوط می‌شود؛ به‌خصوص اگر در کامپاندهای اختصاصی زندگی کنید.
- مالیات: در چند سال اخیر، مالیات بر ارزش افزوده (VAT) با نرخ ۱۵ درصد اعمال می‌شود. بااین‌حال، هنوز مالیات بر درآمد فردی برای ساکنان وجود ندارد که می‌تواند یک مزیت بزرگ برای زندگی در عربستان سعودی محسوب شود.
- خوراک و خرده‌هزینه‌ها: قیمت کالاهای وارداتی معمولاً بالا است، درحالی‌که کالاهای محلی ارزان‌تر تمام می‌شوند. رستوران‌های بین‌المللی متعدد اما با هزینه‌های متغیر در دسترس عموم هستند.
نکات مهم پیش‌از ورود و زندگی در عربستان
برای زندگی در عربستان سعودی این 3 نکته مهم را هم حتماً به خاطر داشته باشید:
- زبان: تسلط به زبان عربی در درازمدت مزایای زیادی برای یافتن شغل بهتر، تعامل با مردم محلی و بهره‌مندی از امکانات دولتی دارد؛ اما در شهرهای بزرگ، بسیاری از افراد به زبان انگلیسی آشنا هستند.
- رعایت قوانین و مقررات: قوانین کیفری عربستان از جمله مجازات‌های سختگیرانه برای جرایمی چون مصرف مشروبات الکلی، مواد مخدر یا ارتکاب رفتارهای «غیرشرعی»، بسیار جدی است. آشنایی و تبعیت از این قوانین برای همه افراد خارجی ضروری است. همچنین اگر قصد خرید ملک دارید باید حتما مراحل خرید ملک در عمان را بدانید.
- حفظ احترام فرهنگی: پایبندی به اصول پوشش و رفتارهای اجتماعی مطابق فرهنگ محلی، نقش مهمی در تجربه موفق زندگی در عربستان دارد.
زندگی در عربستان سعودی برای مهاجران در عین بهره‌مندی از فرصت‌های فراوان و پتانسیل اقتصادی بالا، می‌تواند با چالش‌های فرهنگی و اجتماعی همراه باشد؛ اما با دریافت اقامت پریمیوم عربستان، انتخاب محلی مناسب برای اقامت، رعایت قوانین و احترام به فرهنگ محلی، می‌توانید تجربه‌ای موفق و پایدار از سکونت در یکی از پویاترین کشورهای خاورمیانه داشته باشید.
